De maatschap is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat ze niet beschouwd wordt als een afzonderlijk juridisch persoon naast de vennoten en er dus geen afgescheiden vermogen bestaat. Alle ingebrachte goederen (en dus het hele vermogen) behoort in onverdeeldheid toe aan alle vennoten. Elke vennoot is dus mede-eigenaar.
De maatschap is een zuiver contractueel samenwerkingsverband. Dat betekent dat een loutere overeenkomst tussen de vennoten, zonder verdere formaliteiten, volstaat voor de oprichting. Men moet zelfs niet langs de notaris passeren nu de oprichting volledig onderhands kan verlopen. Bijgevolg dienen er ook geen registratierechten te worden betaald.
Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) biedt een verhoogde flexibiliteit en bijbehorende opportuniteiten, in het bijzonder voor de vennootschapsvorm van de besloten vennootschap (BV). Wij merken in de praktijk dan ook dat nog meer dan vroeger wordt geopteerd voor de oprichting van een BV in plaats van een NV. Kan de BV echter ook een (beter?) alternatief zijn voor de maatschap?
De maatschap is een zeer eenvoudige en flexibele vennootschapsvorm. Ideaal voor (tijdelijke) professionele projecten, het structureren van een samenwerkingsverband, uw vermogensbeheer of successieplanning.
De maatschap is een rechtsvorm die in de praktijk van successieplanning voornamelijk bekend staat als een controlestructuur. Het te plannen vermogen, zoals aandelen van een vennootschap, een beleggingsportefeuille of een kunstcollectie, wordt eerst ingebracht in een maatschap, waarna vervolgens een schenking gebeurt van de deelbewijzen van die maatschap.
Controle wordt gerealiseerd via een correcte redactie van het bestuur in de statuten, aangepast aan de concrete situatie. Controle tijdens het leven van de pater of mater familias, controle voor de langstlevende partner, controle tot de kinderen een bepaalde leeftijd hebben bereikt, etc. Maatwerk is zoals steeds de sleutel van een goede successieplanning.
Maatwerk is zoals steeds de sleutel van een goede successieplanning.
Minder bekend is dat de maatschap ook een fiscale relevantie heeft - wat op het eerste gezicht misschien vreemd lijkt, gezien de fiscale transparantie van de rechtsvorm. De fiscale administratie maakt immers abstractie van de maatschap en belast de achterliggende maten alsof zij rechtstreeks het vermogen aanhouden. Toch kan het juiste gebruik van een maatschap tot een aantal fiscale voordelen leiden. Zo kan de maatschap als een 'topholding in de personenbelasting' worden gebruikt als bijvoorbeeld het ingebrachte vermogen bestaat uit aandelen van vennootschappen met rechtspersoonlijkheid. Zo kan er gekozen worden om bepaalde investeringen in de personenbelasting, dan wel in de vennootschapsbelasting te verrichten.
Nog belangrijker is dat men door enkel het te consumeren vermogen uit de maatschap te halen (en het te investeren vermogen in de geplande structuur te behouden) een nieuwe aangroei van ongepland privévermogen vermijdt, en aldus tevens een nieuw probleem inzake erfbelasting.
De fiscale administratie maakt abstractie van de maatschap en belast de achterliggende maten alsof zij rechtstreeks het vermogen aanhouden. Toch kan het juiste gebruik van een maatschap tot een aantal fiscale voordelen leiden.
Last but not least is er nog een significant voordeel inzake compliance in de maatschap, welk voordeel men vooral realiseert dankzij de dubbele boekhouding. Elk deel van het vermogen, elke nieuwe investering wordt immers zorgvuldig geboekt en kan later qua origine perfect worden aangetoond. Denk aan de privékunstcollectie waar dikwijls na verloop van tijd geen aankoop- of betalingsbewijzen meer kunnen worden gevonden.
Wat gekocht werd via de maatschap, en aldaar zorgvuldig in de boekhouding werd verwerkt, zal dankzij deze controlestructuur geen compliance-issues meer geven. Wij merken in de praktijk dat, wanneer mensen of hun kinderen bijvoorbeeld willen verhuizen, vragen rond herkomst van vermogen een veel voorkomende problematiek en bron van ergernis zijn geworden, overal in de wereld. Indien echter alles in één eenvoudige, transparante structuur vervat zit, kan elk detail met een paar drukken op de knoppen probleemloos worden aangeleverd aan de instantie of instelling die hierom vraagt.